Balletrecepten #2 Heleenustraties
In de periode september t/m december 2014 verving ik de lessen werelddans van mijn collega Iva op de Nationale Ballet Academie in Amsterdam. Iedere woensdag had ik in de ochtend een les en twee lessen later in de middag. In de tijd tussen de eerste en de tweede les heb ik meerdere keren interessante gesprekken gevoerd met Heleen. Heleen is werkzaam als huismeester bij de NBA op de Agamemnonstraat.
Nadat de lesvervanging voorbij was, kwam Heleen een keer op bezoek in Rotterdam. Zij vertelde mij dat ze aan de kunstacademie Constantijn Huygens in Kampen heeft gestudeerd en naast haar werk bij de NBA werkzaam is als illustratrice. Toeval of niet, maar ik was ondertussen op zoek naar iemand die de illustraties zou kunnen gaan maken voor het balletboek dat ik wilde gaan schrijven. Ik vertelde Heleen over mijn idee voor een balletboek voor kinderen. Ze was meteen enthousiast en we besloten samen om dit nieuwe, maar ook onbekende avontuur aan te gaan.
In september 2015 begon ik met schrijven van het eerste hoofdstuk ‘Houding’. Naast de tekst beschreef ik voor Heleen de illustratie die erbij moest komen, bijvoorbeeld “het bovenlichaam als een zak tekenen met een hoofd er bovenop”. Dit ging goed, maar naarmate de hoofdstukken vorderden, begonnen de illustraties aangaande de balletposities gedetailleerder te worden. Heel even ontstond er paniek, want hoe ga je dat aanpakken zonder klassieke ballet achtergrond? Denkend in oplossingen kwam er al snel een antwoord op ons pad. Ik maakte foto’s van mijn leerlingen en ik keek filmpjes op youtube en door op het gewenste moment het beeld stil te zetten kon ik een schermafdruk maken. Van deze afbeeldingen maakte ik silhouetten en Heleen werkte dit verder uit tot de uiteindelijke illustraties die jullie over enkele maanden in het boek ‘Balletrecepten’ kunnen bewonderen.
In het onderstaande interview kunnen jullie nader kennis maken met Heleen van der Hoogt.
Waar ben je geboren en getogen?
Nijkerk (Gelderland).
Tekende je als kind al graag?
Ja, ik tekende heel veel.
Weet je nog waar die drijfveer vandaan kwam?
Ik vond het leuk om verhalen te verzinnen en ideeën te verbeelden. Het tekenen was altijd een rustgevende bezigheid.
Wat tekende je graag?
Mensen, typetjes, niet bestaande beesten. Maar ook voor de oefening; handen, planten, bomen, natuur. Of alleen vormen.
Wat was toen je inspiratie voor een tekening?
Moeilijk te zeggen. Vaak had ik zin om te tekenen en kwam er vanzelf iets uit, waardoor ik weer nieuwe ideeën kreeg om uit te werken.
Zat je op tekenles?
Nee.
Keek je veel naar andere tekeningen?
Ik vond als kind het elfenboek van Brian Froud en Alan Lee erg gaaf, Kandinsky en de illustraties van Ilon Wikland van Ronja de Roversdochter en Quentin Blake voor de boeken van Roald Dahl vond ik erg grappig. Eigenlijk keek ik naar alles om me heen, films en muziek konden me ook erg inspireren.
Ging je graag naar musea?
Ja, maar niet alleen naar kunst musea. Het tropenmuseum maakte diepe indruk met een nagebouwd Afrikaans dorp en Nemo vond ik ook geweldig, en het rijksmuseum van oudheden in Leiden met een tentoonstelling van Toetanchamon maakte ook indruk.
Wanneer wist je dat je naar de kunstacademie wilde?
Toen ik een jaar of 10 was, denk ik. Ik ben alleen niet naar de kunstacademie gegaan na mijn middelbare school. Ik durfde geen toelating te doen en heb toen de laboratoriumschool gedaan. Erna wist ik echt zeker dat ik naar de kunstacademie wilde en ben dat alsnog gaan doen.
Wat heb je daar geleerd? Ben je daardoor veranderd?
Ik heb allereerst hele goede teken- en schilderlessen gehad, dus de techniek heb ik toen goed geleerd. Maar ook het ontwikkelen van een conceptuele en autonome manier van denken. Docenten spreken elkaar vaak tegen of hebben verschillende meningen waardoor je zelf moet uitvinden wat je visie is.
Heb je toen je eigen stijl ontwikkeld? Of kwam dat later?
Ik heb vooral veel verschillende media en technieken uitgeprobeerd. Ik heb altijd een brede interesse gehad en wilde alles wat mogelijk was uitproberen. Ik ben begonnen met illustratie en ben na 3 jaar overgestapt naar de autonome richting en ben daarin afgestudeerd.
Wat heb je zoal gedaan na je afstuderen?
Van alles. Aan verschillende projecten meegewerkt zoals een pretpark voor verstandelijk beperkte mensen, producten opgezet en vormgegeven, installaties gemaakt met elektrische apparaten, schilderijen gemaakt, enorme tanden geïllustreerd voor een tandartsenbeurs, gezeefdrukt, korte films gemaakt. Ik heb veel verschillende projecten gedaan tot ik 4 jaar geleden besloot dat ik voornamelijk 2D wilde illustreren en daarin verder wilde gaan.
Ben je meteen voor jezelf begonnen?
Ja, eigenlijk wel. Ernaast heb ik wel altijd baantjes erbij gedaan voor een basisinkomen.
Wat was de reden om voor jezelf te beginnen?
In de beeldende kunst is het eerder ongebruikelijk om in dienst te zijn en word je ingehuurd. Dus dat was een logische stap.
Zijn er ook andere kunstvormen die jou aanspreken en inspireren? Zo ja, waarom?
Ja, muziek, film, dans, theater, literatuur..alles wat ontroerd, schoonheid of iets eigens in zich heeft. Eigenlijk kan alles dat zijn.
Wat is je meest bijzondere, uitdagende of mooiste project tot nu toe? En waarom?
Phoe…zoveel projecten waren/zijn leuk! Veel projecten zijn bijzonder en een uitdaging is er altijd. Ik merk wel dat ik het erg leuk vind om uiteindelijk de illustraties terug te zien in in drukwerk zoals boeken en op producten, er zijn nu bijvoorbeeld zakdoekjes te koop in de Stedelijk Museum shop. Dat is wel echt bijzonder.
Maar het proces vind ik minstens zo interessant, vaak duik ik in een voor mij nieuw onderwerp, zoals archeologie of ballet. Dat is ook heel erg leerzaam. Bij het pretpark voor verstandelijk beperkten was het erg bijzonder om te zien hoe mensen reageren op wat je gemaakt hebt. Dat kan je niet voorspellen. Het leuke van illustrator zijn, is dat je altijd een vertaalslag moet maken naar je opdrachtgever. Je moet iets maken voor een specifieke
doelgroep en naar de smaak van de opdrachtgever. Wanneer dat lukt, is dat voor mij de erkenning dat ik mijn werk goed doe en dat geeft de grootste voldoening.
Zoals je weet ben ik je zeer dankbaar voor jouw illustraties voor mijn boek ‘Balletrecepten’. Wat sprak jou aan om hieraan mee te willen werken?
Allereerst je enthousiasme en passie voor het lesgeven en het ballet! Maar de insteek van het boek vind ik ook erg goed, om met behulp van fantasie en verbeelding de kinderen meer te kunnen laten inleven in het ballet. Dat was erg leuk om vorm te geven.
Wat vond je leuk, bijzonder, inspirerend?
Het vormgeven van jouw ideeën was erg leuk. Het moest een speels karakter hebben en ik vond het ook leuk om er wat grapjes in te verwerken.
Wat heb je ervan geleerd?
Om van tevoren het proces goed door te nemen, ik weet nu voor een volgende keer veel beter welke vragen ik in het begin zou stellen en welke afspraken ik zou willen maken.
Weet je nu meer van ballet?
Ja, zeker van de basishouding!
Welke illustraties vind je zelf leuk, grappig, mooi, het meest verbeeldend?
Die van het rietje vind ik erg leuk, de ballerina in het water en de balletjongen met vleugels en de schilderijlijst.
Kijk je nu anders naar ballet?
Ja, ik kijk nu meer naar hoe kinderen zich inleven in het ballet.
Wat wil je de lezers van dit boek meegeven. Waarom raad je ze om dit boek te lezen?
Het is een mooie aanvulling op je balletlessen. In de les is er niet altijd genoeg tijd om genoeg te doorgronden hoe een houding precies bedoeld is, maar dit boek geeft heel veel informatie en voorbeelden waardoor het ballet nog leuker en makkelijker wordt, omdat je veel beter begrijpt waar de oefeningen over gaan.
Wat zijn de overeenkomsten met jouw vakgebied?
Uitdrukking. In dans en in een tekening kan je jouw persoonlijkheid uitdrukken en een gevoel weergeven, vertalen.
Wie is jouw grote voorbeeld op jouw vakgebied en waarom?
Er is niet een illustrator die ik als voorbeeld heb. Er zijn zoveel goede illustratoren, en het verschilt per periode en hangt af waar ik zelf mee bezig ben. Nu kijk ik erg naar het werk van Katy Scott, die Animalijum geïllustreerd heeft. Zij heeft fantastische animaties gemaakt van planten. Maar ook de illustraties uit de gouden eeuw van Edmund Dulac blijven inspirerend.
Hoe ziet voor jou de toekomst op jouw vakgebied eruit?
Ik hoop dat ik genoeg leuke opdrachten kan blijven doen en me kan blijven ontwikkelen.
Wil je zelf nog iets toevoegen? Zo ja, vertel!
Ik vond het erg leuk om aan dit boek meegewerkt te hebben en heb er met veel plezier aan gewerkt! Ik denk dat het zeker een aanrader is voor iedereen die zich meer wil verdiepen in het ballet!
Meer informatie over Heleen en haar werk kunnen jullie vinden op haar website en instagram:
https://www.instagram.com/hoog.droog/?hl=nl
Maricelle Peeters