Balletrecepten #8 Beweegredenen
In mijn vorige blog schreef ik in de laatste alinea “Ik krijg zelf wel eens de opmerking dat ik bepaalde dingen te langzaam zou doen, maar niet de vraag waarom, terwijl ik daar uiteraard mijn beweegredenen voor heb. En volgens mij heb ik hierbij mijn onderwerp voor mijn volgende blog in mijn handen”.
Deel 1 van mijn boek gaat over de zes ingrediënten die samen het recept vormen voor de basis van de klassieke ballettechniek. Ik vergelijk het met het bouwen van een huis. Eerst moet er een fundering worden gemaakt waarop het huis kan worden gebouwd. Bij de fundering is het huis dus nog niet zichtbaar. Mijn tweede vergelijking is met een zaadje dat je in de grond stopt. Eerst moet het wortelstelsel in de grond zich voldoende ontwikkelen, voordat de plant zich verder boven de grond kan gaan ontwikkelen. Ik schrijf: “Het mooiste gaat dus nog komen. Wees geduldig en geniet van iedere nieuwe stap die je maakt. Zo ervaar en waardeer je de schoonheid van ieder detail”.
Zowel het maken van een goede fundering als het ontwikkelen van een zaadje betekent voor mij zorgvuldigheid, precisie en met aandacht. Dat lukt mij alleen wanneer ik alle nieuwe ingrediënten en balletpassen rustig en in een langzaam tempo opbouw. Zo krijgen de leerlingen de tijd om het correct uit te voeren en om te voelen wat ze doen. Om te voelen wat het beginpunt is. Om te voelen hoe je van A naar B gaat. Om het eindpunt te voelen. Om de bewegingen te maximaliseren en te verfijnen. Voor mij als docent geeft het ook de gelegenheid om de leerlingen tijdens het uitvoeren van de oefening te corrigeren en geeft het dus ook de leerlingen ruimte om zichzelf te corrigeren, zonder dat het moment al voorbij is. Ze krijgen de tijd om de lesstof eigen te maken.
Klassiek ballet is zo ontzettend puur en kwetsbaar. Iedere onzorgvuldigheid is meteen zichtbaar, vaak zelfs ook voor het ongetrainde oog. Het correct aanleren en oefenen in een langzaam tempo zorgt ervoor dat de desbetreffende beweging ook een permanente gewoonte wordt, waar de leerlingen later enorm veel profijt van zullen hebben. Ik wil het insluipen van fouten, onzorgvuldigheden en verkeerde gewoonten, waardoor ook blessures kunnen ontstaan, voorkomen. Waarom zou ik haasten, terwijl er genoeg tijd is? Mijn ervaring is dat de leerlingen je uiteindelijk dankbaar zijn. Dat ze genieten van iedere nieuwe stap die ze leren. Zelfs van de allerkleinste stap, want hun oog voor detail is reeds gestimuleerd.
En daarom leer ik alle nieuwe lesstof in een langzaam tempo aan.
Mogelijk roept deze benadering de opmerking op dat dan niet alle aspecten van het klassieke ballet in de balletles aan bod komen. Dit roept bij mij de volgende vraag op; waarom zou je alle aspecten in de balletles willen proppen? Sporters volgen veelal toch ook aanvullende trainingen? En toneelspelers, musici?
In het slotwoord in mijn boek, schrijf ik daar het volgende over:
“Wellicht heb je ook ervaren dat dit boek maar één onderdeel van de klassieke ballettechniek heeft behandeld. Je hebt de hele tijd zonder muziek gewerkt, terwijl klassiek ballet voornamelijk op klassieke muziek wordt uitgevoerd. In je eigen balletles zullen alle oefeningen ongetwijfeld op muziek worden uitgevoerd. In het begin zal dat langzame muziek zijn. Dat is omdat de muziek de beweging moet ondersteunen om de juiste kwaliteit te leren voelen. Goed is dan om naast je klassieke balletles ook een caractère dansles of folkloristische dansles te volgen. Hier werk je al eerder met verschillende tempo’s en ritmes dan in het klassieke ballet. Daarnaast ontwikkel je in deze lessen ook gevoel voor ruimte, samenwerking, dynamiek, karakter, stijl en dans.
Ook kunnen lessen in de Dalcroze-methode jou verder helpen in jouw muzikale ontwikkeling. En natuurlijk helpt het om heel veel te luisteren naar klassieke muziek. Wat hoor je en wat voel je? Je kunt luisteren met gesloten ogen. Je kunt erop dansen. Hoor je ook de muziek tussen de tellen? Net als dat je van punt A naar punt B beweegt. Hoe voelt de weg van punt A naar punt B? Ervaar hoe live muziek klinkt. Luister ook naar balletmuziek, zodat je hier vertrouwt mee raakt. Leer de muziek uit de klassieke balletten te herkennen. Leer de namen van de componisten.
Je hebt geen aparte oefeningen gedaan voor soepelheid, kracht en lenigheid. Terwijl de dansers en danseressen van tegenwoordig allemaal zeer lenig en krachtig zijn. In Rusland volgen de leerlingen naast de balletles ook ‘gymnastika’ lessen. Dit woord spreekt voor zich.
Van de balletles alleen word je niet lenig en sterk. Floorbarre en Progressing Ballet Technique zijn ook een waardevolle aanvulling.
Je hebt niet aan jouw expressie gewerkt, terwijl je met dans een rol moeten kunnen overdragen. Zeker in een verhalend ballet moet je in jouw rol kunnen kruipen en de desbetreffende persoon zijn en niet alleen maar uitbeelden. Bijzonder leuk, interessant en leerzaam zijn de pantomime-opdrachten voor dansers, gebaseerd op de acteermethodiek van de Rus Konstantin Stanislavski. Fantasie en creativiteit worden geprikkeld en ontwikkeld.
Je hebt een beetje kennisgemaakt met coördinatie, maar je zal steeds vaker met meerdere lichaamsdelen tegelijk gaan bewegen en de eenheid van het mechanisme en het geheel moeten gaan voelen. Belangrijk is om zowel je grove motoriek als fijne motoriek te ontwikkelen. Motoriek betekent het vermogen om te bewegen. Voor de grove motoriek is het goed om een les in een hedendaagse dansstijl te volgen. Voor de fijne motoriek zijn bijvoorbeeld tekenlessen heel goed om te volgen. Je leert geconcentreerd en met aandacht te werken. Je wordt bewust van de lijnen die je tekent en de kleuren die je gebruikt. Interessant is ook om naar schilderijen in musea te gaan kijken. Wat zie je en wat voel je? Waarom vind je iets wel of niet mooi? Zit er een verhaal achter het schilderij? Hoe zou het schilderij eruitzien wanneer je een bepaald detail weg zou laten? Of juist een detail zou toevoegen?
Met dezelfde vragen kun je ook naar een balletvoorstelling gaan kijken. Over iedere balletvoorstelling kun je achtergrondinformatie vinden en lezen. Wil je deze van tevoren lezen of juist na afloop?”
Een klassiek ballet kunnen dansen is dus eigenlijk heel veel meer dan alleen balletlessen volgen. Het is het totaalpakket wat een danser en dus ook een danskunstenaar maakt. En zo kun je in de verschillende lessen ook focussen op de elementen, aspecten en aandachtspunten waar het op dat moment om gaat, zonder dat er enige afleiding op de loer ligt. En hoe mooi is het dan zodra het moment komt dat de verbanden zichtbaar worden en toegepast kunnen gaan worden in de andere lessen.
Sommigen mensen vertelden mij al eerder dat ‘Balletrecepten’ wel eens het begin zou kunnen van een reeks boeken. Ik ben dan ook benieuwd wat de lezer als een logisch vervolg ziet op ‘De ingrediënten van de klassieke ballettechniek’ en hoor dan ook graag van jullie waar jullie meer van zouden willen proeven?
Alvast bedankt en tot horens!